Friday, August 25, 2017

15. ತುಳು ಪಾತೆರೊ ೦೬- ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಕರಣ.

ತುಳು ಪಾತೆರೊ: ಭಾಗ ೨- ವ್ಯಾಕರಣ
¥ÀæPÀgÀt
CPÀëgÀ ¥ÀæPÀgÀt
Phonology

೪.೧೦  «ªÀgÀuÉ
4.20 zsÀ餪ÉÄ
4.30 vÀļÀÄvÀ ¸ÀégÀ zsÀ餪ÉÄ®Ä
4.40 vÀļÀÄvÀ ¸ÀA¥ÀÇtð ªÀtðªÀiÁ¯É
4.50 vÀļÀÄvÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ ¸ÀAeÉÕ®Ä
4.60 PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÉƮĠ
4.70 ªÀåAd£ÀzÀ ªÀUÉÆð®Ä
4.80 ¸ÀAAiÀÄÄPÁÛPÀëgÉÆ®Ä
4.90 ªÀuÉÆÃðZÁÑgÀtzÀ ¸ÁÜ£ÉÆ®Ä


ªÀåªÀºÀj¥ÀŪÀgÉqÀÄ  gÀƦA | zÀªÀPÀÌgÀA ±ÁæªÀt ¸Àé£ÉÊPÁPÁgÀA |
««zsÁPÁgÀA °¦¨sÉà | zsÀ ªÀÈwÛ¬ÄA ZÁPÀÄëµÀA ¥ÀÅgÁvÀ£À ªÀÄvÀ¢A || 3 ||
-PÉògÁd

«ªÀgÀuÉ
4.10  ¥ÁvÉgÉÆ d£ÀªÀiÁ¤£À ¨Á¬ÄqïÝ (£Á¯Á¬ÄqïÝ) PÉÃu z  §¦ð£ÀªÀÅ ±ÁæªÀt. PÉ©m PÉÃAr£À ¥ÁvÉgÉÆ CxÀð PÉÆ¥Áðzï ªÀÄ£À¹ìzÀ «ÄvÛ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£ÀªÀÅ MAf «zÀªÁAqÀ CPÀëgÀ gÀÆ¥ÉÇqÀÄ §gÉw£À PÀtÂÚUï vÉÆÃdÄ£À CPÀëgÀ CxÀªÁ ªÀtðªÀiÁ¯ÉqÝ  CxÀðvÉj¥ÁªÀÅ£ÀªÀÅ gÀqÀÝ£É «zÀ. EAzÉPïÌ ZÁPÀÄëµÀ E£ÀßUÀ PÀuÚ U vÉÆÃdÄ£ÀªÀÅ EAzïzï ¥ÀuÉàÃgï. ±ÁæªÀt PÉ©m PÉÃtÂà£ÀªÀÅ ªÀiÁvÁ ¨sÁµÉ¯ÉqÀ¯Á MAeÉà jÃwzÀªÀÅ. GZÁÑgÀuÉzÀ zÁnqï MAvÉ ¨sÉÃzÀ «vÀÛAqÀ¯Á CªÀÅ ªÀĺÀvÀézÀªÀvÛ.  ¥À EAz z ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ ¨sÁµÉq  ¥ÀAr£ÀªÀÅ PÀ£ÀßqÀ , vÀļÀÄ, vÀ«Ä¼ÀÄqÁè ¥À EAzïzÉ PÉÃuïzï  §¥ÀÅðAqÀÄ DAqÀ ZÁPÀÄëµÀ gÀÆ¥ÀzÀ CPÀëgÀ MAf ¨sÁµÉzÀ ¯ÉPÉÆÌ £À£À MAeÉPÉ E¢Ý. GzÁ: ¥À PÀ£ÀßqÀzÀªÀÅ §d  ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀªÀÅ, pa EAVèõÀݪÀÅ , vÀ«Ä¼ÀݪÀÅ EvÁå¢ CPÀÈwq MAf¯ÉPÉÆÌ EfÓ. ¥ÁvÉgÉÆzÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÁ£É E£ÀßUÀ ªÀÄ£À¹ìzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ vÉj¥ÁªÀÅ£À, vÉj¥Áz ¨ÉÆÃqÁ¬Ä£À PÉ®¸ÀPÁAiÀÄð¯É£À £ÀqÀ¥Á¥ÀÅ£À. PÉ©m PÉÃtÂà£ÀªÁªÀq , PÀuïÚqï  vÀƦ£ÀªÁªÀq  ªÀÄ£À¹ìzÀ «Äv Û MAeÉà jÃwzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀļÀÄà£À CUÀvÀå. MgÀ¥ÁvÉj£À ¥ÁvÉgÉÆ PÉ©mï PÉÃAq z  CxÁªÀ PÉÃtAzÉ ªÀiÁfzï ¥ÉÇÃ¥ÀÅAqÀÄ. PÉÃtAzÉ EvÀÛAqÀ £À£ÀMgÀ ¥ÀuÉÆqÁ¥ÀÅAqÀÄ. CPÀëgÉƯɣÀ ¥ÁvÉgÉÆ£ÀÄ vÉj¥Ázï ªÀÄ£À¹ìzÀ «ÄvïÛ ¥ÀjuÁªÀÄ PÀuïÚqï vÀƬģÀ¥ÀUÀ K¥À¯Á ªÀiÁ¼ÀÄà£ÀªÀÅ ¸ÁzsÀå. CAZÁzï F CPÀëgÉÆ®Ä ¥ÁvÉgÀzÀ ¸ÀAeÉÕ®Ä ¢ÃWÀð PÁ® vÉj¥ÁªÀÅ£À ¸ÁªÀÄxÀåðzÀªÀÅ. C¬ÄmÁÖªÀgÉ F CPÀëgÀ E£ÀßUÀ £Á±ÀgÀ»vÀªÁ¢wÛ£ÀªÀÅ, ¤vÀåªÁ¢wÛ£ÀªÀÅ, EAz z  vÉj¥ÁªÉg ªÁåPÀgÀtPÁgÉg . CPÀëgÉÆ®Ä ¤¢ðµÀÖ gÀÆ¥ÀzÀ gÉÃSÁavÉÆæ®Ä, ¸ÀAPÉÃvÀ®Ä, MAeÉPÉÆÌAf ªÀåvÁå¸À vÉÆÃeÁªÀÅ£À¬ÄPÀļÀÄ. F jÃwq  zsÀé¤ GZÁÑgÉÆ£À MAeÉÆAf ¸ÀAPÉÃvÀ¯Éq z  vÉÆÃeÁªÀÅ£ÀªÀÅ °¦ CxÁªÀ ªÀtð EAzïzï ¥ÀuÉàgï.  Erà ¥ÁvÉgÉÆzÀ ««zÀ zsÀ餯ɣÀ vÉÆÃeÁªÀÅ£À ¥ÀÇwð ¸ÀASÉåzÀ °¦®Ä CPÀëgÉÆ®Ä ªÀtðªÀiÁ¯É EAz z  vÉjªÉÇqÀÄ.

4.11   ¥ÁvÉgÉÆqÀÄ ªÀÄÆf ªÀÄÄRå CA±À®Ä C¬ÄPÀļÀÄ MªÀÅöé E£ÀßUÀ :
1. ªÁPÀå®Ä :- ¥ÀÇtð CxÀðPÉƦð£ÀAZÀ, ¸Éâð£À ¥ÀzÀ¸ÀªÀÄƺÀ. GzÁ: vÀļÀĪÀ MAf ¥ÉÇ®ÄðzÀ ¥ÁvÉgÉÆ
2. ¥ÀzÀ®Ä:- ¥Àæw MAf ¥ÀzÀ PÉ®ªÀÅ CPÀëgÀ ¸ÀªÀÄƺÀªÁzÀÄAqÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¸Àwð MAeÉà CPÀëgÀªÁzÀÄ¥ÀÅöà. DAqÀ ¥Àæw MAeÉPï¯Á ¤¢ðµÀÖ CxÀð E¥ÉÇàqÀÄ. GzÁ: v +G+¼ +G+ª +C=vÀļÀĪÀ E£ÀßUÀ vÀļÀÄ ¥ÁvÉgÉÆ, vÀļÀÄ£ÁqÀÄ.
3. CPÀëgÀ CxÀªÁ ªÀtð®Ä : ªÀtð E£ÀßUÀ ¸ÀAeÉÕ EAz z  CxÀð. zsÀé¤vÀ UÀÄgÀÄvÀÄ. GzÁ: ¥ +C+G=¥ÉÇ, g +G, ¯ + G= ®Ä EvÁå¢.
CPÀëgÀ, ªÀtðªÀiÁ¯É£É F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÀÄÄRå «µÀAiÀÄ. ¨sÁµÉzÀ ¥ÁvÉgÉÆ£ÀÄ °¦mÉèq  ¹Ã«ÄvÀ ªÀiÁ¼ Ûz  £ÀAvÀæ ¥ÀzÀ C¬Äq z £ÀAvÀæ ¥ÀzÀ, C¬Äq z  £ÀAvÀæ ¥ÀzÀ ¸ÀªÀÄƺÀzÀ ªÁPÀå®Ä Dz , ¥ÀÇtð CxÀð PÉÆj¦£À ªÀÄÄRå ¸ÀAUÀwAiÀiÁAqÀ, F °¦®Ä, CPÀëgÀ®Ä, ªÀtð®Ä ¨sÁµÁ±Á¸ÀÛçzÀ, ªÁåPÀgÀtzÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæªÀÄÄRå CA±À®Ä, ¥Ávɦð£ÁAiÉÄ GZÁÑgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀtÂà£À ±À§Ý®Ä, zsÀé¤®Ä MAf CA±ÀªÁAqÀ, PÉÃtÂà£ÁAiÀÄU  C¬ÄPÀļɣÀ CxÀð vÉjAiÉÆA©£ÀªÀÅ £À£À MAf CA±À ¨sÁµÉzÀ ªÁåPÀgÀtzÀªÀÅ. GZÁÑgÀ ªÀiÁ½Û£À ±À§ÝzÀ, vÉÆÃeÁ¬Ä£À CPÀëgÀzÀ UÀÄA¥ÀÅq  vÉj¦£À CxÀð vÉj¥Á¬Ä£ÁAiÀÄ£À ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁªÀÄxÉÆð£ÀÄ ºÉÆAzÉÆAzÀÄ GAqÀÄ. ¥Ávɦð£ÁAiÉÄ §gɦ£ÁAiÉÄ, zsÀé¤, CPÀëgÀzÀ «ÄvÛ  ®PÀë ¢ªÉÇAzÀÄ ¦£ÁàªÉÇqÁ¥ÀÅAqÀÄ. zsÀ餯ÉU  vÀPÀÌAw£À UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀļÀÄà£À ¸ÀAeÉÕ¯ÉU  ªÀtðªÀiÁ¯É EAzÀAqÀ¯Á, C¬ÄvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÉÆU  zsÀé¤ ªÀtð±Á¸ÀÛç EAzÀzÀ¯Á ¥ÀÅzÀgÀÄgÀļÀî. MAeÉÆAf ¨sÁµÉUÀ¯Á, D ¨sÁµÉzÀ ¤AiÀĪÉÆUÀÄ C£ÀĸÁgÀªÁ¢wÛ£À, ¥ÀzÀgÀZÀ£ÉzÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀðªÁz  ªÀļÀàgÉ D¦£À ¯ÉPÉÆÌ ªÀtðªÀiÁ¯É E¥ÀÅöà£À CUÀvÀåªÀÅAqÀÄ. v  E¤à£ÀªÉ£ï EAVèöq  t CxÀªÁ th EAz z  §gɦ£ÀªÀÅAqÀÄ. th E¤à gÀq Ø CPÀëgÀ ¸ÉÃz ð MAf zsÀ餪ÉÄ£ ¸ÀÆZÀ£É ªÀļÀÄà£À PÀæªÀÄ ¸ÀªÀĪÀv Û. CAZÀ£É PÁgÀ«fÓ EAVèöqï. PÉ®ªÀÅ ¸Àwð C¬ÄPï c. E¤à¸ÀAeÉÕ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÉÛqÀð, £À£À PÉ®ªÀÅ ¸Àwð ch G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄàªÉgï. chin (a£ï), cherry (ZÉj) EvÁå¢ «±ÉõÀzÁ£É E£ÀßUÀ ಚಿ ªÀtð PÁgÀ GZÁÑgÀ PÉ®ªÀÅ ¸Àwð PÉƦð£ÀªÀůÁ PÉ®ªÀÅ ¸Àwð CªÉà ಚಿ ªÀtð PÁgÀ GZÁÑgÀ PÉƦð£ÀªÀůÁ EAVèöqÀÄAqÀÄ. GzÁ: cat (PÁåmï), civet(¹ªÉmï) EvÁå¢. EAVèöq  CPÁgÀªÀÅAqÀÄ. ¼ÀPÁgÀ«fÓ. Y , k C£ÀÄ£Á¹PÀ ¸ÀAeÉÕ®Ä EeÁÓAvÉ, EAzÀPÀļɣ  VæÃP  ªÀtðªÀiÁ¯Éq  ¸ÀAeÉÕ¯Éq  UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£À CAvÀg - gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀtðªÀiÁ¯É ¸ÀAeÉկɣ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À CUÀvÀå §vÀÛAq . EAVèöq  ªÀiÁvÀæªÀvÁÛAzÉ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÀÝ ªÀiÁvÀ ¨sÁµÉ¯ÉU  C£ÀÄUÀÄtªÁ¦¯ÉPÉÆÌ gÉÆêÀÄ£ï, VæÃP  ªÀtðªÀiÁ¯Éq  vÀAiÀiÁj¸Á¬Ä£À ªÀtðªÀiÁ¯Éq  44 ¸ÀAeÉÕ®Ä §vÁÛ. DAqÀ¯Á  ªÀĺÁ¥ÁæuÁPÀëgÀ®Ä. GzÁ: ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ qÀ, xÀ, t EvÁ墯ÉU  ¸ÀÄ®¨sÀ jÃwzÀ ªÀtð ¸ÀAeÉÕ 44  ¸ÀAeÉÕ¯Éq  wPÀÄÌf. EAZÀ vÀƪÀ£ÀUÀ, ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ªÀtðªÀiÁ¯É ªÀiÁvÁ zsÀ餯ɣ  GAqÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£Áv  AiÉÆÃUÀåªÁzÀÄAqÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ C£ÉÃPÁ£ÉÃPÀ ¨sÁµÉ¯Éq  F ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ jÃwzÀ ªÀtðªÀiÁ¯É CxÁðv  zÉêÀ£ÁUÀj °¦vÀ ªÀtðªÀiÁ¯É£É ¥ÀæZÁgÉÆqÀÄAqÀÄ.

4.12  £À£À vÀļÀÄ, PÀ£ÀßqÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ zÁæ«qÀ ªÀUÀðzÀ ¨sÁµÉ®Ä. EAzÉPÀļÉq  ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ªÀĺÁ¥Áæt®Ä ±À, µÀ «¸ÀUÀð EvÁå¢ CUÀvÀå EfÓ. vÀ«Ä¼ÀÝ ªÀtðªÀiÁ¯É §fà ªÀÄÄ¥Àà CPÀëgÀ®Ä EwÛ£ÀªÀÅ. DAqÁ zsÀé¤ GZÁÑgÀuÉzÀ ¤Ãwq  CªÀÅ ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀðªÁ¢fÓ. C¬ÄvÀ WÉÆõÀ zsÀ餮Ä, UÀ-d-qÀ-zÀ-§ E¤à L£  ªÀåAd£À¯É£  CWÉÆõÀ zsÀ餪ÉÄ®Ä PÀ-ZÀ- l-vÀ-¥À E¤à£ÀªÉà UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£À gÀÆr DvÀAqï. KvÉÆà ¸ÀªÀÄAiÀÄ F gÀÆr ¥ÀæAiÀiÁ¸ÀzÁAiÀÄPÀ EAzïzÀ¯Á D¥ÀÅAqÀÄ. GzÁ: £ÁUÀ¨sÀƵÀtA vÀ«Ä¼ïØ £ÁPÀ¥ÀǸÀ£ÀA DzÉà §gÀªÀtÂUÉqï GAvÀÄAqÀÄ. zsÀ餪ÉÄ®Ä ªÀtð®Ä MAeÉPÉÆAf ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀð jÃwqï ªÀwð¸ÀÄ£À ªÀtðªÀiÁ¯Éqï ¨Áæ»ä °¦mï ¥ÀÅmïzï ¨ÉÊ¢£À PÀ£ÀßqÀ-vÉ®ÄUÀÄ °¦®Ä ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ zÉêÀ£ÁUÀj °¦vÁvÉ JqÉØ jÃwzÀªÀÅ. vÀļÀĪÀ ¨sÁµÉ F Qæ²ÑAiÀÄ£ï AiÀÄÄUÀvÀ gÀqïØ ¸Á«gÀ ªÀµÉÆðrÝAa , PÀ£ÀßqÀzÀ MlÄÖ MlÄÖUÉà £ÀqÀvÉÆÛAzÀÄ §wÛ£À ¨sÁµÉ. GZÁÑgÀzÀ zÀȶÖqï, WÉÆõÀzsÀé¤®Ä CUÀvÀå«wÛ£ÀªÀÅ. CAZÀ£É  ¥ÁæPÀÈvÀ-C¥À¨sÀæA±À ¸ÀA§AzsÀ«wÛ£À F ¨sÁµÉqï  ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ªÀĺÁ¥ÁæuÁPÀëgÀ®Ä CxÀªÁ ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ ±À§Ý¯É£À CAZÀ£É zsÀé¤gÀÆ¥ÉÇqÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À CUÀvÀå«wÛ£À zÁªÀgÉ, EvÉÛ PÉ®ªÀÅ ªÀµÉÆðrÝAa PÀ£ÀßqÀ °¦®Ä vÀļÀÄ ¥ÁvÉgÉÆUÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁzÀļÀî.

zsÀ餪ÉÄ
4.20 PÉògÁeÉ, "CPÀëgÀ ªÉÄAzÀÄA, ªÀtðªÉÄAzÀÄA, ±ÀÄzÁÞPÀëgÀPÉÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ £ÁªÀÄA; §gÉ¥ÀA¨ÉÆPÀÄÌZÀÑj¸À¯ÁâgÀzÀÄ ªÀPÀÌgÀªÀ®ÛªÀÅ WÀ£À¸Àé£Á¢ zsÀé¤UÀ¼ï " EAz z vÉj¥ÁªÉ. §gÉ¥ÉgÉ DªÀA¢£ÀªÀÅ, GZÁÑgÀ ªÀļÀàgÉ DªÀA¢£ÀªÀÅ CPÀëgÀ®Ä CvÛ.  WÀ£À¸Àé£Á¢ zsÀé¤®Ä EAz z  ¥ÀtÂà ¥ÁvÉgÉÆqÀÄ ¸Àé£À E£ÀßUÀ GZÁÑgÀ ¥ÀÅm Öz  PÉÃuÉàgÉ D¥ÀÅAqÁ EeÁÓ E¤à£À ¯ÉPÉÆÌ EwÛ£ÀªÀÅ. GzÁºÀgÀuÉ DAiÉÄ PÉÆwð¤ " ªÉÆ¿ UÀÄ£À " ªÀÄÄ®à ¿ PÁgÀ GZÁÑgÀ CvÀåAvÀ ºÀȸÀé. ¥ÁæAiÀıÀB EAzÉ£ DAiÉÄ ¸Àé£À EAz zÉ ¥ÀtÂÛ£ zÁªÉÇqÀÄ. zÁAiÉÄV£ÀßUÀ, DAiÉÄ ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ zsÀé¤ ±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀjZÀAiÀÄ«wÛ£ÁAiÉÄ. ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ªÁåPÀgÀt (¥Át¤£À ªÁåPÀgÀt)zÀ £ÀAvÀæ ¨sÁµÁ ±Á¸ÀÛçzÀ GUÀªÀĪÁ¦¤ F zsÀ餪ÀiÁ ±Á¸ÉÆÛçqÀÄ. zsÀ餪ÉÄ CxÁªÀ PÉògÁd£À ¥ÀæPÁgÀ, «ÄwÛq ¥ÀAr£À ¯ÉPÉÆÌ ¸Àé£À ¨sÁµÁ ±Á¸ÉÆÛçqÀÄ "¥sÉǣɪÉÄ" (phoneme) EAz z ¥ÀÅzÀg ¥ÀqÉvÉÆÛAzÀÄAqÀÄ. F zsÀ餪ÉÄ CxÁªÀ ¸Àé£ÀvÀ ¸ÀA¥ÀÇtð w¼ÀĪÀ½PÉ CAqÀ ªÀiÁvÀæ vÀļÀÄ ¨sÁµÉ£  PÀ£ÀßqÀ °¦ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀðªÁz  NzÁªÀgÉ ¸ÁzsÀå. MAf J¼Àå GzÁºÀgÀuÉzÀ ªÀÄÆ®PÀ EAzÉ£  vÉj¥ÁªÀgÉ AiÀÄvÀß ªÀiÁ¼ÉÆà°. GzÁ: "AiÀiÁ£  PÀu Ú q Ý vÀÆAiÉÄ" EAzï PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ " £Á£ÀÄ PÀtÂÚAzÀ £ÉÆÃrzÉ£ÀÄ",  EAVèöqï "I saw with my eyes" EAz zÁ¥ÀÅAqÀÄ. DAqÀ vÀļÀÄ zsÀ餪ÉÄ®Ä KvÉÆAf ºÀȸÀé ¸ÀégÀ ¥ÀvÉÆÛAzÀļÀî E¤à ¸ÀAUÀw£À UÀªÀĤ¸ÉÆqÀÄ. AiÀiÁ£ = £ÀPÁgÀ ºÀȸÀé CxÁªÀ CzsÀð ¸ÀégÀ. PÀuÚ qÝ = u PÁgÀ, PÁgÀ, PÁgÀ ºÀȸÀé gÀÆ¥ÀzÀªÀÅ. vÀÆAiÉÄ E¤à£ÀªÀÅ®Ä JPÁgÀAvÀ ªÁ¦£À ªÀåAd£ÀzÀ ¸Àé£ÁPÀëgÀzÀ ªÀiÁf¢£À £ÀPÁgÀ (£Á¹PÉÆÃZÁÑgÀ). F gÀq Ø ¨sÁµÉ¯Éq PÀ£ÀßqÀ-vÀļÀÄm , zsÀ餪ÉĮĠ Kv ªÀÄlÖU  ªÀåvÁå¸ÀªÁzÀļÀî E¤à£ÀªÀÅ vÉjAiÉÆAzÉ ªÁåPÀgÀt DgÀA¨sÀªÁªÉÇqÀÄ. PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ DA EwÛ£ÀªÀÅ £ÁA Dz  £Á£ + G DAq . PÀu >  PÀu +G DAq , PÀu Ú+EAzÀ= PÀtÂÚAzÀ DAq , £ÉÆÃrzÉA> £ÉÆÃrzÉ£ +G DAq . EAZÀ PÀ£ÀßqÀzÀ «Äv Û ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁw£ÀªÀÅ ªÀåvÀåAiÀĪÁ¥ÀÅAqÀÄ. ªÀåAd£À zsÀ餪ÉÄ®Ä ¸ÀégÁAvÀªÁ¬Ä£ÀªÀÅ F jÃwq  GPÁgÀ CPÁgÀ ¥ÀvÛz. vÀļÀÄlÄ ¥ÁvÉgÉÆzÀ ªÀÄmÉÆÖqÀÄ F ªÀåAd£À ¸Àé£ÁPÀëgÀ, zsÀ餪ÉįɣÀ GZÀÑgÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À PÀµÀÖ EwÛf. ¥ÁvÉgÉÆ ¨Á¬ÄzÁgÉAiÀiÁzÀ gÀq Ø ¸Á«gÀ ªÀµÉÆðrÝAa, d£ÀªÀiÁ¤U  MA§ÄzÀÄ ¥ÉÇÃw£ÀªÀůÁ «avÀæªÀv Û. CAZÀ£Éà F ªÀåAd£À zsÀ餪ÉÄ ®Ä K¥ÀUÀ GZÁÑgÀ ªÀiÁ¼ÀàgÉ D¦£ÀªÀÅ DAqÀ, §gÉ¥ÉÇqÀÄ vÉÆÃeÁ¦£ÀªÀůÁ PÀµÀÖªÁªÀAz . PÉ®ªÀÅ ¢£ÀvÀ, UÀAmɯɣ , ¤«ÄµÀzÀ C¨sÁå¸À«v Ûz  vÀļÀĨsÁµÉzÀ JªÉÇéAf ¸Àé£ÁPÀëgÀ, zsÀ餪ÉÄ, ¥sÉǣɪÉįɣÀ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÁvÉgÉÆzÀ jÃwqÉ NzÀÄ£À PÀµÀÖ ¸ÁzsÀå«fÓ.

4.21.  zÁAiÉÄV£ÀßUÀ ¨sÁµÁ ±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÀæPÁgÀ zsÀ餪ÉÄ CxÁªÀ ¸Àé£ÉÆ "is a minimum unit of distinctive sound feature- a phoneme"- E£ÀßUÀ, zsÀé¤ GZÁÑgÀzÀ PÀ¤µÀÖ gÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀàµÀÖ ªÁ¢wÛ£À C¼ÀvÉ. PÉ®ªÀÅ ¤zÀ±ÀðPÀ PÉÆgÉÆqÁ¥ÀÅAqÀÄ. GzÁ: ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ¸ÀAeÉÕ PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ ¥ÀÇtðgÀÆ¥ÀzÀ PÁgÀªÁ¥ÀÅAqÀÄ. PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ ¿ PÁgÀ ºÀȸÀé. EAzÉPÀļÉU  C PÁgÀ ¸ÀA¢üAiÀiÁªÀAzÉ ºÀȸÀé gÀÆ¥ÉÇqÀÄ G¼Àî. ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ  IÄ, IÆ ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä EAz z ¯Á, PÀ£ÀßqÀzÀ ¿ PÁgÀ ªÀåAd£À EAz z ¯Á vÉj¥ÁªÀÅAqÀÄ. PÀ£ÀßqÀ ªÁåPÀgÀtPÁgÉg  ¸ÀégÁPÀëgÀ ¸ÀA¢üAiÀiÁªÀAzÉ, ªÀåAd£À GZÁÑgÀ ªÀiÁ¼ÀàgÉ §°è E¤à £ÀA©PÉq  EvÉÛg . vÀļÀÄm  «ÄvÛ q  vÉÆÃeÁ¬Ä£À ªÀåAd£À®Ä PÀ¤µÀÖ gÀÆ¥ÀzÀ zsÀ餪ÉÄ®Ä. NzÀgÉ D¦£ÀªÀÅ E¤à£À¬ÄP  ¸ÁQë ¥ÁvÉgÉÆU  ¥ÀvÛ¢£À GZÁÑgÀ£ÉÃ. EAVèõ ¨sÁµÉzÀ  ªÀtðªÀiÁ¯Éq , ¥s , JZ , J¯ , JA, J£ , PÀÆå, Dg ,J¸ , qÀ§Æè÷å, JP ë, gÉhÄq  - PÀ¤µÀÖ gÀÆ¥ÀzÀ zsÀ餪ÉĮĠ J, E, L, N,AiÀÄÄ E¤à ¸ÀégÁPÀëgÀ¯É£À §Äq AqÀ ¨ÁQzÀ ªÀåAd£À zsÀ餪ÉÄ®Ä ¥ÀzÁAvÉÆqÀÄ ¸Àé£ÁPÀëgÀ GZÁÑgÉÆqÉ Mj¦£ÀªÀÅ EAVèöqï gÀÆr. add, eat, leaf, man, fair, fuss....EvÁå¢ ªÀåAd£ÁAvÀ ¥ÀzÀ®Ä ¸ÀégÁPÀëgÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ zÁAvÉ GZÁÑgÉÆqÀÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀð jÃwqÉà ªÀwð¸ÀĪÁ. EAzÉ£ï «ZÁgÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£ÀUÀ, vÀļÀÄmï PÉ®ªÉà ªÀåAd£ÁAvÀ gÀÆ¥ÉÇ®Ä §gɪÀgÉUï, NzÀgÉUï, ¥ÁvÉgÉUï ¸ÁzsÀå«wÛ£ÀªÀÅ, EAz z ¯Á, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÁµÉ¯Éqï ¸ÀégÁPÀëgÀ ¥ÀvÀÄÛ£À jÃwqÉ C¬ÄPÀļɣÀ GZÁÑgÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À ±ÁzsÀåvÉ GAqÀÄ EAz z ¯Á vÉjªÉÇ°. vÀļÀÄvÀ ªÀtðªÀiÁ¯ÉzÀ «µÀAiÉÆqÀÄ MAvÉ ®PÀë÷å PÉƦð£ÀªÀÅ CvÀåUÀvÀå F zɸÉmï EAz z  vÉjªÉÇ°.

vÀļÀÄvÀ ¸ÀégÀ zsÀ餪ÉÄ®Ä
4.30  vÀļÀÄ ¨sÁµÉUï ¸ÀéAvÀ °¦ E¢Ý. D MAf PÁgÀuÉÆqÀÄ vÀļÀÄ UÀæAxÀ ¨sÁµÉ DªÀAzÉ MjzÀÄAqÁ? E¢Ý. PÉ®ªÀÅ ªÀµÉÆðrÝAa vÀļÀÄ ¨sÁµÉUï PÀ£ÀßqÀ °¦mï ¦æAmï ªÀiÁ®Äà£À PÉ®¸À £ÀqÀvïÛzÀÄAqÀÄ. DAqÀ¯Á vÀļÀÄ ¨sÁµÉzÀ «¸ÀÛgÀuÉ DvÀÄf. PÀ£ÀßqÀ °¦ ªÀåAd£ÁAvÀ zsÀ餪ÉįÉUï ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀð «fÓ E¤à ¸ÀAzÉúÀ£Éà MAf PÁgÀtªÁzÀÄAqÀÄ. C¬ÄPÀvÀæ F zsÀ餪ÉįɣÀ «ZÁgÁvÀäPÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀĽۣÀPÀÄ®Ä vÀļÀÄm  PÉ®ªÀÅ ºÀȸÀégÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ¯É£ï ¸ÀÆa¸ÁAiÉÄg . GzÁ:
1. J¸ï .AiÀÄÄ. ¥ÀtÂAiÀiÁrzÁgï  gÀqïØ JPÁgÀ®Ä JaÑUÉ ¨ÉÆÃrA¢zï C©¥ÁæAiÀÄ ¦£ÁàAiÉÄqÀð,
2. vÉPÀÄÌAeÉzÁgï  GPÁgÀ ºÀȸÀéªÁªÉÇqÀÄ JPÁgÉÆqÀÄ ªÀÄÆf EvïÛzï  ºÀȸÀégÀÆ¥ÀzÀªÀÅ MAf E¥ÉÇàqÀÄ EAzÉgï.
3. ¥ÉÇæ¥sɸÀg  ªÀÄjAiÀÄ¥Àà ¨sÀlÄæ, CPÁgÉÆqÀÄ ªÀÄÆf, JPÁgÉÆqÀÄ ªÀÄÆf E¥ÉÇàqÀÄ, CvÀåAvÀ ºÀȸÀé gÀÆ¥ÀzÀ CPÁgÀ C-G £ÀqÀÄvÀ zsÀ餪ÉÄU  ¸ÀjºÉÆAzÉÆqÀÄ EAz z  vÉj¥ÁAiÉÄg .
4. gɪÀgÉAq | eÉ. ©æeɯÉg  F «µÀAiÉÆqÀÄ ªÀiË£À.
5. PÀ£ÀßqÀzÀ ªÀÄ®è ªÁåPÀgÀtPÁgÉ PÉògÁeÉ ¸ÀªÉÄÃvÀ zÉò PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ 14 ¸ÀégÁPÀëgÉƯÉq  ºÀȸÀé JPÁgÀ JaÑUÉ ¸ÉÃzÀÄðAqÀÄ EAz z  vÉj¥ÁAiÉÄ.
EAZÀ vÀƪÀ£ÀUÀ PÀ£ÀßqÀ- vÀļÀÄm  MAeÉà vÉgÀ£Á¢wÛ£À zsÀ餪ÉÄ®Ä EvÁÛ E¤à «µÀAiÀÄ vÉjªÉÇ°. PÀ£ÀßqÀ UÁæAyPÀ ¨sÁµÉ Dz , ««zsÀ gÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀgÀ¼ÀvÉU C£ÀÄUÀÄtªÁz zsÀ餪ÉÄ®Ä, d£ÀªÀiÁ¤£À ¥ÁvÉgÉÆzÀ zsÁn®Ä §zÀ¯Á¬Ä¤ EAz z  ¦£ÉÆqÁ¥ÀÅAqÀÄ.
vÀļÀĨsÁµÉq  PÀ¤µÀÖgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä Kv ? E¤à «ZÁgÀ UÀªÀÄ£ÉÆUÀÄ §£ÀßUÀ, C° C D (E¤à ªÀÄÆf C ªÀUÀðzÀªÀÅ), E F (gÀqïØ E ªÀUÀðzÀªÀÅ), G H (gÀqïØ G ªÀUÀðzÀªÀÅ),  J° J K (ªÀÄÆf J ªÀUÀðzÀªÀÅ), M N (gÀqïØ M ªÀUÀðzÀªÀÅ) ªÀUÀðzÁAw£À L O  ¸ÉÃzïð MlÄÖ 14 ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä CUÀvÀå«wÛ£ÀªÀÅ. C¬ÄPÀļɣÀ zsÀé¤ gÀÆ¥ÀPÀ vÀƯÉ:

C°£ÀÈvÀzÀ ¥ÁvÉgÉÆ ¥ÉÇ®ÄðzÁAw£ÀªÀÅ-
C£ÀZÀÑgÀ §zÀPÀqï D¬ÄvÀzÁAw£ÀªÀÅ-
D£ÀAzÀzÀ ¨Á¼Ééqï ¦jw ¨ÉÆÃqÀÄ-
E£À £ÀAa£À ¨ÉƼÀÄà vÀƪÀgÉ ¨ÉÆÃqÀÄ-
F £ÀªÀÄ ¤¸ÀUÀðzÀ gÀÆ¥À£Éà ¥ÉÇ®Äð-
G£ÀßvÀzÀ ¸ÀvÉÆå CªÉqÁè ¢Ad ¥ÉÇ®Äð-
H£ÀzÁAw §zÀÄPï zÀ ¨sÁUÀå®Ä
J°tä vÀgÀvÀªÀÅUÉ˚. §wÛ ¨sÁUÀå®Ä
JAZÀ DAqÀ¯Á ±ÁAwAiÉÄ ¨ÉÆÃqÀÄ
*
K£ï E¤à ¨sÁæAw ªÀiÁfzï ¥ÉÇêÉÇqÀÄ
L£ï EA¢æAiÀÄ CAPÉqï E¥ÉÇàqÀvÉÛ
MAeÉ ±ÁAwUÀÄt £ÀªÀÄä ªÁªÀqÀvÉÛ
N£ÉªÀįÁ «ÄvïÛ qï vÁåUÉÆÃqïÝ
O£ÀvÀåzÀ OzÁAiÀÄð ¯ÉÆÃPÉÆVvÉÛ ¨ÉÆÃqÁ ||1||

n¥ÀàtÂ: PÀ£ÀßqÀ EAVèõÀØ ºÀȸÀé ¢ÃWÀð ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä EwÛAqÀ vÀļÀÄmï ºÀȸÀé ªÀÄzsÀåªÀÄ ¢ÃWÀð(¥ÀÅöèvÀ) E¤à ªÀÄÆf ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä CªÀUÀð. JªÀUÀðzÀ «ÄvïÛ zsÀ餪ÉÄqï G¼Àî- DAqÀ¯Á zÉò vÀļÀÄmï 14 ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä EAiÀiÁgÀÄ.
* (ªÀÄÄ®à K° §ÄqïÝ ¥ÉÇÃw ¯ÉPÀÌ vÉÆÃdÄAqÀÄ. CªÀÅ vÀļÀÄPÀÄ ¨ÉÆÃqÁ¥ÀÅAqÀÄ. -¸ÀA)

EAzï 14 vÀļÀÄvÀ zÉù ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä EAzïzï vÉjAiÉÆqÀÄ. C° ºÀȸÀé gÀÆ¥ÉÇqÀÄ WÀ£À «zÁéA¸Égï, ªÀÄjAiÀÄ¥Àà ¨sÀlÄæ ¥ÀtÂÛ£À ¯ÉPÉÆÌ CPÁgÀ GPÁgÀzÀ CvÀåAvÀ PÀ¤µÀÖ GZÁÑgÀ vÀļÀÄ  ¨sÁµÉqï GAqÀÄ. CªÉ£ï CAZÀ£Éà Mj¥ÁªÀÅ£À ±ÀQÛ ¨Áæ»ä°¦Pï GAqÀÄ. GzÁ:- PÉÆzÀÄð (PÉÆgÀÄzÀÄ). CAZÀ£Éà JPÁgÀ ºÀȸÀ égÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀégÀ- ªÀåAd£À ¸ÀA«Ä²ævÀ zsÀ餪ÉÄ. £Á¹PÉÆÃZÁÑgÀzÀ (£ÀPÁgÀ ªÀiÁfzÀÄ¥ÀÅöà£À) eÁUÉƯÉqï ªÀiÁvÀæ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁ¦£ÀªÀÅ. GzÁ: (AiÀiÁ£ï) ¥ÉÇÃAiÉÄ°. E¤à£ÀªÀÅ®Ä JPÁgÀªÀÅAqÀÄ  ªÀiÁf¢£À £ÀPÁgÀªÀÅAqÀÄ. CAZÁzÀ F AiÉÄ° E¤à GZÀÑgÀ ªÀÄÆAPÀÝ ¸ÀºÁAiÉÆqÀÄ zsÀé¤ gÀÆ¥ÉÇUÀÄ §¥ÀÅðAqÀÄ. DAqÀ¯Á EAzï MAf ¸ÀégÁPÀëgÀ£ÉÃ. «ÄvïÛzÀ ¸ÉÆ£Émïqï (¥ÀzÀåmï) "Jtä vÀgÀvÀªÀÅUÉ" E¤à£ÀªÀÅ®Ä ° PÀ£ÀßqÀ gÀÆ¥ÀzÀ CvïÛ. CªÀÅ GZÁÑgÀ ªÁ¦¤ ªÀÄÆAPÀÝ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ JPÁgÀ ºÀȸÀé gÀÆ¥ÉÇqÀÄ.(J˚) ¥ÀzÁAvÉÆqÀÄ §¥ÀÅðAqÀÄ.
 ( ¥ÉÇÃAiÉÄ° E¤à£ÀªÀÅ®Ä ¥ÉÇÃAiÉÉÄ EAzïzï §gɪÉÇ° E£ï¦ ¸À®ºÉ¯Á GAqÀÄ ºÀ¸ÀÛ¥Àæwmï -¸ÀA)

vÀļÀÄvÀ ªÀtðªÀiÁ¯É
4.40  vÀļÀÄ ¨sÁµÉqï ªÀÄÆ®ªÀåAd£À zsÀ餪ÉÄ®Ä 14 C¬ÄPÀļÉUï 14 ªÀåAd£À ªÀtð¯É£ï vÀƪÉÇ° :-

gÀÄ£ÁqÀ ¥ÀqÀ¬Ä PÀgÉm ¥Ávɦð£À ªÁP
gÀÄqÀ ¥ÀQë®Ä ¸ÀÄvÀÄÛ gÁ¦£À vÉAPÁ¬Ä PÉÆÃrU
gÀĪÀvÀÆÛgÀÄq Ý §qÀPÁ¬Ä §¸ÀgÀÆzÀðAZ
dgÀÄwÛ£À ªÀįÉvÀ £ÀqÀÄ£ÁzÉà ªÀgÀ vÀļÀĪÀ E£ÉÆ° || 1||
l£ï E¤à ¥ÁvÉgÉÆqÀÄ ¸ÀgÀ¼À De , ªÀÄÆeÉ
u  qÀu  UÀAmÉ ¨Áj¥ÀÅ£À zÉêÉj®ÄèAqÀ¬Äm
£ÀvÀ£ÀªÀÅ CAPÉrv Û z  ±ÁAw ©ÃeÁ¬Ä¤Ã£Áq q
£À C E¤à PÀ£ÁðmÉÆqÀÄ ¥ÉvÀÛ¥ÀzÀ Mj¢¤ C¬ÄlvÉÛ ||2||
¥ÀgÀAz  ªÀÄÆ®zÁæ«qÀzÀAZÀ£É vÀļÀĪÉÇÃqÀÄ Mjz
§gÀzsÁvÀÄ vÀÄZÀÒ ¨Á EAzÁªÀAzÉ, F §¯ÉÆÎqÀÄ GAqÀÄ E£ ¥
AiÀÄgÀ®ªÀ CvÁÛªÀAzÉ ¨ÁåvÉ ªÀåAd£À EwÛfà ¥ÁvÉgÉÆqÀÄ F
®PÁgÀ£Éà G˚PÁgÀzÀÄZÁÑgÀ ¥Àv Û ¢¤ vÀļÀĪÉÇqÀÄ ||3||
®ZÀÑ£ÉÆqÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ ¥ÀzÀ GgÀÄAmÁAq  gÀÄA¨É
ªÀZÀÑgÉÆqÀÄ gÀ®PÁgÀzÀ D¢¸ÀézÁðAvÉ£É, PÉAiÀiï, ªÉÄAiÀiï
GZÁÑgÀ zÁæ«qÀ ªÀÄÆ®gÀÆ¥ÀzÀªÉà £À£À PÁg , PÀ¯ï
GZÁÑgÉÆqÀÄ PÁ¯Áð(PÁPÀð¼À) Dzï vÀļÀĪÉÇÃqÉ §wÛ£Àªï ||4||

n¥ÀàtÂ: ªÀåAd£À®Ä-14

1. ªÀVÃðAiÀÄ ªÀåAd£À®Ä- P ,Z ,m ,v ,¥  (Pï,Zï,mï,vï,¥ï)-5 ¥ÀgÀĵÀ, CWÉÆõÀ ªÀåAd£À®Ä
                    - U ,e ,q ,z ,¨  (Uï,eï,qï,zï,¨ï)- 5 ¸ÀgÀ¼À WÉÆõÀ ªÀåAd£À®Ä
2. CªÀVÃðAiÀÄ ªÀåAd£À®Ä- AiÀi ,g ,¯ ,ª  (AiÀiï,gï,¯ï,ªï)- 4 ¸ÀgÀ¼À ªÀåAd£À®Ä
 MlÄÖUï 14

¸ÀPÁgÀzÀ «µÀAiÀĪÁzï MAvÉ vÉjªÉÇqÀÄ. F ¸ÀPÁgÀ CªÉà zsÀ餪ÉÄqï vÀļÀÄlÄ D¢qï EwÛf. d+¸ï ¸ÉÃzïð PÁgÀ zsÀ餪ÉÄqï F £ÁqÀÝ D¢zÀ zÉò ±À¨ÉÆÝ®Ä gÀZÀ£É DvÁ. GzÁ: ¥ÀfìgÀ>¥Àfgï (grass ), ¥ÀeÉì> ¥ÀeÉ(mat ) EvÁå¢ PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ ¥À¹gï, ¥À¸É>ºÀ¸É DAiÀiÁ. £ÀAvÀæ vÀļÀĪÀzÀ GZÁgÉÆqÀÄ ¥ÀÇtð ¸ÀPÁgÀ zsÀ餪ÉÄ ¥ÀvïÛzï §vÀÛAqï. GzÁ: D¢zÀ vÉÆtà (90) PÀæªÉÄÃt ¸ÉÆtà DAqï. PÉ®ªÉqÉmï vÀÄzÉ>¸ÀÄzÉ DAqï.

4.41 ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ¸ÀégÀ ªÀåAd£À®Ä vÀļÀĪÀ ¥ÁvÉgÉÆqÀÄ §gÀªÀtÂUÉ CUÀvÀå«wÛ£ÀªÀÅ. GzÁ: IÄ,IÆ E¤à ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä gÀqïØ ªÀĺÁ¥Áæt ªÀåAd£À®Ä, R,WÀ,bÀ, gÀhÄ, oÀ, qsÀ, xÀ, zÀ, ¥sÀ ¨sÀ E¤à£ÀªÀÅ ¥ÀvïÛ, CªÀVÃðAiÀÄ ªÀåAd£À¯Éqï, ¸À, ±À µÀ,ºÀ,¼À L£ï ¨ÉÆPÀ AiÉÆÃUÀªÁºÀPÀ E¤à (CA,CB) ¸ÉÃzïð MlÄÖUï 19 zsÀé¤-ªÀtð®Ä ¸ÉÃgÉÆqÁ¥ÀÅAqÀÄ.

4.42  C£ÀÄ£Á¹PÀ zsÀ餪ÉįɣÀ UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£À ªÀtð¯É£À wvïð vÉÆeÁzÀļÀî:

        PÀAY E£ÀßUÀ §eÉÊzÀ ªÀÄgÉÆ-
        PÀAk E£ÀßUÀ ¥ÉvÀÛzÀ ¨Á¯É-
        PÀA£Áؤ E£ÀßUÀ ¥ÀÅgÀĵÉ-
        PÀAtäAUÀ¯É E£ÀßUÀ ªÉÆøÀUÁgÉ-
        PÀAªÉÄä£À ªÀÄ°èUÉzÀ UÀÄt.

n¥ÀàtÂ: Y , k, £À, t, ªÀÄ E¤à L£ï C£ÀÄ£Á¹PÀ ªÀtð®Ä vÀļÀĪÀzÀ zsÀ餪ÉÄ®Ä, CUÀvÀå«wÛ£À¬ÄPÀļÀÄ.
CªÉmï vÀļÀĪÀzÀ zsÀé¤- GZÁÑgÀzÀ C£ÀÄUÀÄtªÁ¢wÛ£À °¦ ªÀtð®Ä-

1.zÉò ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä-14
2. zÉòà ªÀåAd£À®Ä-14
3. zÉòà C£ÀÄ£Á¹PÀ®Ä-5  =33
4. ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ-PÀ£ÀßqÀzÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä-2
        AiÉÆÃUÀªÁºÀPÀ®Ä-2
        ªÀĺÁ¥Áæt ªÀåAd£À®Ä-10
        CªÀVÃðAiÀÄ ªÀåAd£À®Ä-5                                                                               PÀÆq Ý= 52
5. vÀ«Ä¼ÀÄ-PÀ£ÀßqÀ,ªÀÄÆ®zÁæ«qÀzÀ G° PÁgÀ®Ä-2 
         ªÀiÁvÀ MlÄÖUÀÄ = 54

vÀļÀÄvÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ ¸ÀAeÉÕ®Ä
4.50  ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä ¸ÀévÀAvÀæªÁzÀ GZÁÑgÀ ªÀiÁ¼ÀàgÉU ¯Á, ªÀåAd£ÉƯÉU  ¸ÀA¢üAiÀiÁz  GZÁÑgÉÆ£ÀÄ PÉÆ¥ÁðªÀgÉUÁè ¸ÁzsÀå«wÛ£ÀzÁªÀgÉ, C¬ÄPÀļɣ  ªÁåPÀgÀt PÁgÉg  ¥ÀuÉàg  " ¸ÀéAiÀÄA gÁdAvÉà ¸ÀégÁB " EAz z . vÀļÀĪÀ ¨sÁµÉq , ¸ÀégÁPÀë®Äð, ¸ÀA¸ÀÌöÈvÉÆqÀÄ zÁAw£ÀªÀÅ. EAVèõ  qÁÝAw£ÀªÀÅ. (PÉ®ªÀÅ GzÁ: C, J PÁgÀ) ªÀżÀî E¤à «ZÁgÀ vÉjAiÀÄ. PÉògÁeÉ ¸ÀA¢ü ¸ÀégÁPÀëgÀ¯Éq  ºÀȸÀé, ¢ÃWÀð, ¥ÀÅöèvÀ E¤à ªÀÄÆf «zsÀ vÉj¥ÁzÉ. ¥ÁæAiÀıÀB, EAzÉPÀļÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ J PÁgÉÆUÀÄ ¸ÀA§AzsÀ «wÛ£ÀªÀÅ DzÀÄ¥ÉÇàqÀÄ. GzÁ: C°+E+J°, C+E=J, C+F=K E¤à ªÀÄÆf«zsÀzÀ J PÁgÀ D¦£ÀªÀÅ PÀ£ÀßqÀzÀ ¥ÀǪÀð jÃwq  EvÛ z , PÀ£ÀßqÀzÀ ¸ÁªÀÄƯÁUÀæ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁ½Û£À PÉògÁeÉ vÉjzÀÄ¥ÀàgÉ ¸ÁzsÀå. DAqÀ¯Á, DAiÀÄ£À ¸ÀÆvÀæ®Ä EAzÉm  ¸ÀàµÀÖvÉ  PÉÆvÀÄðd. ZÀZÉðUï CªÀPÁ±À ªÀiÁ¼ÀÄÛzÀļÀî. CAvÀÆ ¨sÁµÁ ¤AiÀĪÀÄzÀ «Äv Û PÉògÁd£À PÀÈw ¢ªÀå PÀÈw. ¢ªÀAUÀvÀ ¥ÉÇæ¥sɸÀg  ªÀÄjAiÀÄ¥Àà ¨sÀlÄæ ¥ÀtÂÛ£À PÁgÀ¯Á MAf ¸ÀA¢ü ¸ÀégÀ EAz zÉà vÉj¥ÀÅAqÀÄ. F ¸ÀA¢üü ¸ÀégÀ®Ä GZÁÑgÀzÀ «Äv Û, ¨sÁµÉzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ «Äv Û ¨sÁj ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀĪÁ EAz  z  ¨sÁµÁ ±Á¸ÀÛçzÀ «ªÀgÀuÉq  ¥ÀtÂÛ£ÀªÀÅ DzÀÄAqÀÄ. CvÀåAvÀ ºÀȸÀé  zsÀ餪ÉÄ E¤à£ÀªÀÅ Cï+Gï ¸ÉÃzïð= C° E¤à£À ºÀȸÀé gÀÆ¥ÉÇqÉ E¥ÀÅöà£À «²µÀÖ zsÀ餪ÉÄ vÀļÀÄlÄ.

4.51  £À£À ¨ÁQzÀ ¸ÀA¢ü ¸ÀégÉƯɣÀ vÀƪÉÇ°. EAzÉPÀ¼ÉU  ¸ÀA¢ü zsÀ餪ÉÄ®Ä (compound phoneme ) EAz zÉ ¥ÀÅzÀgÀÄAqÀÄ.
GzÁ:  C°+C°=C, C+C= D, E+E=F, G+G=H
        C°+E=J°, C+E=J, C°+F=K°,  C+F=K, C+J(K)=L
        C+G=M, C+H=N, C+M(N)=O

D¦£À gÀÆ¥Éǯɣ  D¢zÀ ªÁåPÀgÀtPÁgÉg  ªÀiÁ°Û£ÀªÀÅ EAz z vÉÆÃeÁAqÀ¯Á, ¥ÁvÉgÉÆzÀ £ÉÊd UÀÄuÉÆmÉ GzÀâªÀªÁw¤Ã gÀÆ¥À®Ä.

4.52    ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä ªÀåAd£À¯ÉU ¥ÀvÛ z GZÁÑgÉÆqÀÄ «zsÀ «zsÀ GZÁÑgÀ PÀ£À¦ð£ÀqÁݪÀgÉ, F ¸ÀégÁPÀëgÀ¯ÉU J¼Àå ¥ÀævÀåAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ aºÉß®Ä CUÀvÀåªÁzÀļÀî. EAzÉPÀļÉU  UÀÄtÂvÁPÀëgÀ E¤à ¥ÀÅzÀg  MA§ÄAqÀÄ.

C°
C
D
E
F
G
H
J°
-
À
Á
Â
ÂÃ
Ä
Æ
È
É°
J
K°
K
L
M
N
O
CA
CB
É
Éð
ÉÃ
ÉÊ
ÉÇ
ÉÇÃ
Ë
A
B

              
CªÀUÀðzÀ ªÀÄÆf ªÀtð¯ÉU  PÉÆwð£À ¸ÀAeÉկɣ  UÀªÀĤ¸ÉÆqÀÄ. C¬ÄPÀļÀÄ PÀæªÀĪÁzÀ ¢ÃWÀðªÁ¦£ÀªÉ£  vÀƪÉÇ°. CAZÀ£Éà £Á¯ï JPÁgÀ®Ä ¤¢ðµÀÖ  ¸ÀAeÉÕ¯Éq  UÀÄtÂvÁPÀëgÀªÁªÀgÉU ¹zÀݪÁzÀļÀî. ªÀÄÄzÀætzÀ ¥ÀzÀÝwq  zÁ¯Á ªÀåvÀåAiÀĪÁªÉÇqÀÄ EAz EfÓ.
(«ÄvïÛzÀ ¥ÀAQÛ¯Éqï K°  ¸ÀégÉÆ£ï ¸ÀA¥ÁzÀQÃAiÀĪÁzï ¸ÉÃgÁìzïAqï, CªÀÅ ªÀÄÆ® ºÀ¸ÀÛ ¥Àæwqï EwÛf. -¸ÀA)

PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä
4.60  ¸ÀégÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä E£ÀßUÀ ªÀåAd£À¯ÉU  ¸ÀégÁPÀëgÀ ¸ÀAeÉկɣ («ÄvÛ q vÉÆÃeÁ¢£À¬ÄPÀļÀÄ) ¥ÀvÛz  PÀ PÁgÁ¢ UÀÄtÂvÁPÀëgÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À jÃw£  wg v  PÉÆvÀÄðAqÀÄ.
GzÁ: PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä:

P +C°=PÀ°, P +C= PÀ, P +D= PÁ, P +E= Q, P + F=QÃ, P +G= PÀÄ, P +H= PÀÆ, P +J°= PÉ°, P +J=PÉ, 
 P +K=PÉÃ, P +L=PÉÊ, P +M=PÉÆ, P +N=PÉÆÃ, P +O=PË, P +CA= PÀA, P +CB= PÀB

F PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀzÀ ¯ÉPÉÆÌ EvÀgÀ ªÀåAd£É¯ï DAiÀiÁAiÀÄ ¸ÀégÀ ¸ÀAeÉկɣ  ¥Àv Ûz , UÀÄtÂvÀ, UÀÄtÂvÀ, UÀÄtÂvÀ EvÁå¢ UÀÄtÂvÁPÀëgÀ¯É£  ªÀiÁ¼ÀÛz  vÀƪÉÇ°. EvÉÛ vÀÆ¯É 4.20 q  PÉÆwð£À GzÁºÀgÀuÉ£  UÀÄtÂvÁPÀëgÀ ¸ÀºÁAiÉÆqÀÄ- AiÀiÁ£  PÀu Ú qÝ vÀÆAiÉÄ?  AiÀiï+D= AiÀiÁ, £ +C°= £ ,   P +C=PÀ, u Ú+C°= uÚ , q Ý+C°= qÝ , v +H=vÀÆ, AiÀiï+J°=AiÉÄ°.
EvÉÛ UÀªÀĤ¸ÉÆqÀÄ: ¥ÀæwAiÉÆAf ªÀåAd£ÉÆUÀÄ ¸ÀégÁPÀëgÀ ¥Àv Û zÀÄAqÀÄ EAz z  ¸ÁzÀȵÀÖªÁ¥ÀÅAqÀÄ.  É° E¤à J¼Àå J° PÁgÀ ¦æAnAVq ¸ÁzsÀåªÀÅAqÀÄ.
«Äv Ûq   vÉÆÃeÁ¬Ä£À vÀÆAiÉÄ E¤à ¥ÀzÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀÅgÀĵÀzÀ QæAiÀiÁ¥ÀzÀ¯ÉU  ¥ÀvÀÄÛ£À ¥ÀævÀåAiÀÄ. C£ÀÄ£Á¹PÀ £À PÁgÀ ªÀiÁf¢£ÀªÀÅ EAz z  vÉjªÉÇqÀÄ. vÀÆAiÉÄ E¤à£ÀªÀŮĠ AiÉÄ° ªÀåAd£À ªÀiÁvÀæªÀv Û, C£ÀÄ£Á¹PÀ GZÁÑgÀ«wÛ£ÀªÀÅ.

4.61   ¸ÀàµÀÖªÁz  EvÉÛ vÉj¦£ÀªÀÅ FvÉ. EvÉÛzÀ ¦æAnAU  «zsÁ£ÉÆqÀÄ vÀļÀĪÀ ºÀȸÁéPÀëgÀ gÀÆ¥ÀzÀ zsÀ餯ɣ  NzÀÄ£À PÀµÀÖ zÁ¯Á EfÓ. ¸ÀA¢ü CPÀëgÀ gÀZÀ£ÉU  PÀµÀÖ EfÓ. ¥ÁvÉgÉÆzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÉÇqÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁ¼ÉÆàqÀÄ E¤à CUÀvÀå EfÓ. ¸Á»vÀå ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÉÆAzÀÄ ¥ÉÇêÀ£ÀUÀ, PÉ®ªÉÇAf ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ, gÀÆrqï DªÀgÉ ¸ÁzsÀå, ¸Á»vÀå gÀÆrAiÀiÁ¦£ÀªÀÅ. aAvÀ£É ZÉÃvÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛ UÀæAxÀgÀÆ¥ÉÇqÀÄ F ¨sÁµÉq  ¤gÀUÀð¼ÀªÁz  ¥ÀæªÀ»¸ÀÄ£À PÁ¯ÉÆqÀÄ, ¥ÁvÉgÉÆzÀ ªÁåPÀgÀt §zÀ¯ÁªÀuÉ DªÀAzÉ, ¨sÁµÉzÀ ¯Á°vÀå, ªÀiÁzsÀÄAiÀÄð vÀÄA§Äz  §£ÀßUÀ, vÀļÀÄ ¨sÁµÉ  EvÉÛ EwÛ£À ¯ÉPÉÆÌ E¥ÀàAz . CªÀ£Éà NzÀÄ£À ®ªÀ®«PÉ  vÀļÀĪÉgÉqÀ ªÀÄÆq Ý §¦ð£ÀªÀÅ  ¸ÀºÀdªÁ¦£Ávï ªÀÄm ÖzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ C¬ÄmÁªÀÅ.

ªÀåAd£ÀzÀ ªÀUÉÆð®Ä
4.70  ªÀåAd£À®Ä ¨sÁµÉzÀ QæAiÀiÁ±ÀQÛ£  vÉÆÃdªÀÅ£À zsÀ餪ÉÄ®Ä. ªÀåAd£À®Ä ¥ÀgÀĵÀ zsÀé¤vÀªÀÅ (surds) ¸ÀgÀ¼À zsÀé¤vÀªÀÅ (sonants ) EAzïzï gÀqïÝ vÉgÀ£ÁzÀļÀî. F ¥ÀgÀĵÀ zsÀé¤®Ä CWÉÆõÀ (unvoiced) EAz zÀ¯Á, ¸ÀgÀ¼À zsÀé¤®Ä GZÁÑgÉÆqÀÄ ±ÀæªÀÄzÁAw£ÀªÁzÀ WÉÆõÀ (voiced) EAz zÀ¯Á ¥ÀÅzÀg ¥ÀqÉvÉÆÛA¢£ÀªÀÅ. PÀ, ZÀ, l, vÀ, ¥À - 5 ¥ÀgÀĵÀ  zsÀ餮Ä, vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉq  ªÀtð ªÀiÁ¯ÉzÀ ªÀÄÄRå ¸ÀévÀÄÛ®Ä, F ¥ÀgÀĵÀ zsÀé¤¯É£É UÀ, d, qÀ, zÀ, § E¤à  ¸ÀgÀ¼À zsÀ餯ÉU  ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À ZÁvÀÄAiÀÄð vÀ«Ä¼ÀÄ ¥ÁvÉgÉÆUÀÄ EvÀÛAqÀ¯Á zsÀé¤ ªÀtð¯Éq  PÀu ÚU vÉÆÃdÄ£À ªÀåvÁå¸À ªÀiÁdAzÉ GAqÀÄ. CAvÀÆ ¥ÁvÉgÉÆ E£ÀßUÀ GZÁÑgÀ E¤à ºÉýPÉzÀ ¥ÀæPÁgÀ, ªÀåvÁå¸À, C¸ÀA§zÀÞvÉ£  ¥ÁvÉgÉÆ ¸ÀÄzsÁj¸ÉÆAzÀÄ ¥ÉÇæ£À¬ÄP  vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉ JqÉØ ¤zÀ±Àð£ÀªÁzÀÄAqÀÄ. F £ÀÆå£ÀvÉq  vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉ ¨sÁgÀvÀzÀ EvÀgÀ ¨sÁµÉ¯Éq Ý ¦gÀ Mj¬Äf. «¥ÀÅ® ¸Á»vÀå UÀæAxÀ®Ä F ¨sÁµÉqï ªÀÄÆqïÝ ¨ÉÊ¢£ÀªÀÅ, vÀļÀÄ ¥ÁvÉgÉÆUÀÄ ¯Év Û ¥ÀtÂà£À ¨sÀgÀªÀ¸É. GzÁºÀgÀuÉUÁz  vÀ«Ä¼ÀÝ ªÁPÉÛë §gÉ¥ÉÇqÀÄ EwÛ£ÀªÉ£ , vÀļÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ ¸ÀgÀ¼À zsÀ餯Éq  ªÁUÉÝë D¥ÀÅAqÀÄ. F ¨sÁµÉ¯É£À ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ gÀÆ¥ÉÇU  MAiÀÄÄàAqÀÄ. vÀ«Ä¼ÀÝ PÀgÀn PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ UÀgÀr, vÀļÀÄm UÀgÉÆr, vÉ®ÄUÀÄq  UÀjr DvÀAq .  DAqÁ F ªÀåvÁå¸À®Ä vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉ£  PÀÄë®èPÀ ¨sÁµÉ EAz z vÉjAiÉÄgÉ CªÀPÁ±À  PÉÆvÀÄðf. ¨sÁµÉ-¨sÁµÉ¯Éq  GZÁÑgÉÆÃqÀÄ ªÀåvÁå¸À E¥ÀÅöà, DAqÁ, ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÀiÁ£À¹PÀ aAvÀ£É, C¤¹PÉ, ªÉÄÃzsÁ«vÀ£À EvÁ墯Éq  ªÀåvÁå¸À GAqÀÄ E¤à £ÀA©PÉq  ¸ÀvÀå EfÓ. F zÀȶÖq  ¨sÁµÁ ªÁå¸ÀAUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£ÁAiÉÄ, MAf ¨sÁµÉzÀ ¥ÀÇtð «ZÁgÀ ªÀvÁ۬ģÀ ªÁåPÀgÀt vÉjAiÉÆA©£ÁAiÉÄ, £À£À MAf ¨sÁµÉ£  Cwà ªÀÄÄmÉÆÖqÀÄ  Cwà ¦æÃwq  PÀ®Äà£À¬Äm , ¨sÁµÁ ªÉʵÀªÀÄå wÃgÁ PÀ«ÄäAiÀiÁ¦£À ¸ÁzsÀåvÉ ¢Ad. ¨sÁgÀvÀzÀAa£À ªÀÄ®è ¨sÀÆRAqÀ ¨sÁUÉÆqÀÄ (subcontinent) ¥À¢£Á¯ï ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁµÉ®Ä, KvÉÆ ¸ÀASÉåzÀ J¼Àå ªÀÄ®è ¨sÁµÉ®Ä, d£ÀªÀiÁ¤¯É£ UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£À ¸ÁzsÀ£À®Ä. ªÀiÁvÁ ¨sÁµÉUÁè MAeÉà jÃwzÀ UËgÀªÀ wPÉÆÌqÀÄ F UÀtgÁdå ¨sÁgÀvÉÆqÀÄ. ¥ÀgÀĵÀ zsÀé¤®Ä EwÛ£À ¨sÁµÉ MAvÉ ¸ÀĪÀiÁzÀðªÀÅ E¤à ¤AiÀĪÀÄ«fÓ. vÀ«Ä¼ÀÝ ¯ÉPÉÆÌ vÀļÀÄm  PÉ®ªÀÅ ¥ÀzÀ®Ä ¥ÀgÀĵÀ zsÀé¤lļÀî.  GzÁ: PÀAqÀ¤ (strongman) vÀ«Ä¼ÀÝ PÀAqÀ£ï, PÀ£ÀßqÀ vÉ®ÄUÀÄqÀÄ UÀAqÀ DzÀÄAqÀÄ. ¨ÁQ¯ï (door) PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ ¨ÁV®Ä D¥ÀÅAqÀÄ. CAZÀ vÀƪÀ£ÀUÀ ¸ÀA¸ÀÌöÈvÉÆqÀÄ PÁZï zsÁvÀÄqïÝ PÁZÀ, PÁAZÀ£À, PÀAZÁt, PÁAa, ¤µÁÌAZÀ£À, ¸ÀPÁAZÀ£À EvÁå¢ ¥ÀzÀ®Ä¼Àî. ¸ÀA¸ÀÌöÈvÉÆ£À ¸ÀĪÀiÁzÀð ¨sÁµÉ EAzïzï ¥ÀtÂà£À zsÉÊAiÀÄð KgÉUÁè EfÓ. C¬ÄmÁݪÀgÉ, vÀļÀĪÀ ¨sÁµÉq zÁ¯Á £ÀÆå£ÀvÉ EfÓ. vÀļÀÄmÉÖ JtÄÚ£À, §gɦ£À zsÉÊAiÀÄð ¥ÀÅmÉÆÖqÀÄ. C£ÀħAzÀ ªÀÄÆeÉm vÀļÀÄ ¥ÀzÀ¯ÉU ¸ÀªÀiÁ£À ªÁ¢wÛ£À zÀQëtzÀ zÁæ«qÀ ¨sÁµÉ¯É£À ªÀÅöåvÀàwÛ ¥ÀnÖ£  PÉÆvÀÄð£ÀªÉ£ vÀƪÉÇ°.

4.71  ªÀåAd£À¯Éq  £À£À MAf ªÀUÀð C®à ¥Áæt ¨ÉÆPÀ ªÀĺÁ¥Áæt E¤à£ÀªÀÅ. F ªÀUÀð ¨sÉÃzÉÆU PÁgÀt ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ªÀĺÁ¥Áæt zsÀ餪ÉÄ®Ä. F zsÀ餪ÉÄ®Ä CAZÀ£Éà ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ ¥ÀzÀ®Ä vÀļÀÄ PÀ£ÀßqÉÆqÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁ¦£ÀªÀÅ. ¥Áæt E£ÀßUÀ G¸ÀÄ®Ä. MAf zsÀé¤ GZÁÑgÉÆUÀÄ ¢Ad G¸ÀÄ®Ä §Ärà£À CUÀvÀå«wÛ£ÀªÉà ªÀĺÁ¥Áæt®Ä. GzÁ: R, WÀ, bÀ, qÀ, xÀ, zsÀ, µÀ, ¨sÀ- E¤à ¥ÀvïÛ ªÀĺÁ¥Áæt®Ä. PÀæªÀĪÁz  PÀ, UÀ, ZÀ, d, l, qÀ, vÀ, zÀ, ¥À, §- E¤à ¥Àv Û C®à ¥Áæt zsÀ餪ÉįÉU  ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ GZÁÑgÀzÀªÀÅ. G¸ÀÄ®Ä ¢Ad PÀZÁð¦£À GZÁÑgÉÆ®Ä- AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÀzÀ ¨sÁµÉ¯Éq F ªÀĺÁ¥Áæt¯É£  vÉÆÃeÁªÀgÉ ªÀtð- zsÀ餪ÉÄ®Ä EeÁÓ. gÀq Ø ªÀåAd£À¯É£ ¸ÉøÁðz MAf ªÀĺÁ¥Áæt GZÁÑgÀzÀ zsÀ餪ÉÄ ªÀiÁ¼ÀÄà£À CxÁªÀ ¨ÉÃvÀ£É ¸ÀAPÉÃvÀ vÉÆÃeÁªÀÅ£ÀAa£À PÀæªÀÄ F ¨sÁµÉ¯Éq  GAqÀÄ. GzÁ: oÀ = Ť , qsÀ = Ď , t = Ň .  F jÃwq  G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£ÀªÀůÁ GAqÀÄ. ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀzÀ PÀAoÀ = kanŤa   EAz z §gɦ£À CUÀvÀåªÀÅAqÀÄ.
 Fv  ¥ÀtÚUÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä gÀq Ø ªÀÄÆf ¸Éâð£À ¸ÀA¢ü ¸ÀégÁPÀëgÀ D¦£ÀªÀÅ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÀzÀ ¨sÁµÉ¯Éq  MAf ªÉʲµÀÖ÷å vÀƪÉÇ°. GzÁ: beau (¨ÉÆ). CAZÀ£ÉÃ, ªÀåAd£ÁPÀëgÀ GZÁÑgÀ ªÀiÁfz , ¸ÀégÁAvÀªÁ¦£ÀªÀÅ.  though (zÉÆ), bough (¨ÉÆ), EvÁå¢, GZÁÑgÀ ¥ÀUÀgÀÄ£À PÀæªÀįÁ GAqÀÄ.  cough  (PÀ¥s ), tough  (l¥s ) EvÁå¢. EAa£À ªÀåªÀ¸ÉÜ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÁµÉ¯Éq , ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ °¦- zsÀ餪ÉÄ®Ä EwÛ£À ¨sÁµÉ¯Éq  wPÀÌAz . MAf °¦P  MAeÉà ¤¢ðµÀÖ GZÁÑgÀ¯É£  ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀðªÁz PÀu ÚU vÉÆÃeÁªÀÅ£À °¦ ¤AiÀĪÀÄq  zÉêÀ£ÁUÀj, ¨Áæ»ä °¦®Ä GvÀÛªÀÄ ±ÉæÃtÂzÀªÀÅ EAz z ¥ÀuÉÆð. DAqÁ, ªÀÄÄzÀætPÁAiÉÆðUÀÄ F ªÀtð ªÀiÁ¯Éq  (PÀ£ÀßqÀ-¨Áæ»ä) PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä ¸ÉÃz ð ¸ÀĪÀiÁgÁz  E£ÀÆðzÉUÁè JaÑUÉ mÉÊ¥ÀÅ ªÉÆ¼É®Ä ¨ÉÆÃqÁ¥ÀÅAqÀÄ. F «µÀAiÉÆqÀÄ EAVèÃµï ªÀÄÄzÀætzÀAa£À, mÉÊ¥ÀÅ ªÉƼÉPÀįɣÀ PÀ«ÄäªÀiÁ¼ÀÄà£À ¸À®ÄªÁz , PÀ£ÀßqÀzÀ ¥ÀwæPÁPÀvÉðg , «zÁéA¸Ég  ¸ÉÃz ð ZÀZÉð ªÀiÁ¼ÉÛg . DAqÀ, F ZÀZÉðq  ªÉƼɯɣ  PÀ«Ää ªÀiÁ¼ÀÄà£À «zsÁ£ÀzÀ ¥sÀ®PÁj wÃgÁä£ÀªÁ¬Äf.

¸ÀAAiÀÄÄPÁÛPÀëgÀ®Ä
4.80  ªÀtðªÀiÁ¯Éq  EwÛ£À CPÀëgÀ¯É£  ¸ÀégÀ ªÀåAd£À ¸ÉøÁðz  §gɦ£À PÀæªÉÆlÄ ¨ÉÆÃqÁ¬Ä£Áv  GZÀÑgÀ¯É£ vÉj¥ÁªÀgÉ ¸ÁzsÀå. vÀļÀÄvÀ ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä, gÀq Ø AiÉÆÃUÀªÁºÀPÀ®Ä CAZÀ£Éà IÄ IÆ ¸ÉÃz 𠧦ð£À PÁUÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä ªÀåAd£À, C£ÀÄ£Á¹PÀ ªÀtð¯É£À «Äv Û 36 18 = 648 GZÁÑgÉÆ®Ä zsÀé¤ gÀÆ¥À vÁ¼ÀĪÁ. F §gÉ¥ÀzÀ PÀæªÉÆqÀÄ, 1. UÀÄtÂvÁPÀëgÀ 2.¢évÁéPÀëgÀ 3. ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ CPÀëgÀ®Ä E¤à ªÀÄÆf ¨sÉÃzÀ®Ä¼Àî.

1.UÀÄtÂvÁPÀëgÀ®Ä -PÁUÀÄtÂvÀzÀ ¯ÉPÉÆÌ 36 ªÀåAd£À+ C£ÀÄ£Á¹PÉÆUÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÁz  648 GZÁÑgÀ®Ä.
2. ¢évÁéPÀëgÀ®Ä- vÀÛ, £Àß, ªÀÄä, PÀÌ, UÀÎ, ¥Àà EvÁå¢ MvÀÛPÀëgÀ®Ä.
3.¸ÀAAiÀÄÄPÁÛPÀëgÀ®Ä- C¸ÀÛç= C+¸ +v +g +C, EvÁå¢.
                     
F ¥ÀæPÁgÀ GZÁÑgÀzÀ zÀȶÖqÁè ¨Áæ»ä °¦, KgÁ¼À GZÁÑgÀ PÀ£À¦ð£À K¥Áðrv Û z  vÀļÀÄ ¨sÁµÉzÀ , ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ ¨sÁµÉzÀ CxÀªÁ £À£À JªÉÇéAf ¸ÀA¥ÀPÀð ¨sÁµÉzÀ ¸ÀégÀ-zsÀ餪Éįɣ  vÉj¥ÁªÀgÉU  ¨ÉÆÃqÁ¬Ä£Áv  ¸ËPÀAiÀÄð GAqÀÄ E¤à «µÀAiÀÄ ªÀÄ£À¤ÃAiÀÄ.

ªÀuÉÆðZÁÑgÀtzÀ ¸ÁÜ£ÉÆ®Ä
4.90  zsÀ餪ÀiÁ ±Á¸ÀÛçzÀ (phonology) PÀqÉvÀ  «µÀAiÀÄ ªÀuÉÆðZÁÑgÀzÀ ¤AiÀĪÀÄ®Ä, ¨ÉÆPÀ ªÀtðzÀ GZÁÑgÀ ¥ÀÅm Öz  ¦zÁ¬Ä PÉÃu Ý §¦ð£À ¸ÁÜ£À®Ä. ªÀuÉÆðZÁÑgÀzÀ ¸ÁÜ£À®Ä gÀq Ø «zsÀ: 1. GZÁÑgÀzÀ GUÀªÀÄ ¸ÁÜ£À. 2. GZÀÑgÀ PÉƦð£À ¸ÁÜ£ÉÆ®Ä. ¥Ávɦð£À¬ÄP  £ÀAP  ¨ÉÃvÉ£Éà CªÀAiÀĪÀÅ®Ä EfÓ. ¥Ávɦð£À ±À§Ý®Ä £ÀªÀÄ G¸ÀÄ®Ä §Ärà£À CAUÉƯɣÀ ¸ÀºÁAiÉÆqÉ DªÉÇqÀÄ. EAzÉAZÀ E£ÀßUÀ, G¸ÀÄ®Ä ¦zÀ¬Ä ¥ÉÇêÀ£ÀUÀ, CrØ §¦ð£À ¸ÀégÀ£Á° (larynx) E¤à£À £ÀªÀÄ PÀAmÉ®Ý G¼À¬ÄªÀÅAqÀÄ. EAzï MAf J¼Àå ¥ÉnÖUÉzÀ ¯ÉPÉÆÌ Ev Ûz , EAzÉvÀ G¼À¬Äq, gÀqØ §jm  ¸ÀégÀ vÀAvÀÄ®Ä (vocal chords) E¤à ¸ÁßAiÀÄÄ gÀZÀ£É GAqÀÄ. EAzÉPÉî£À £ÀqÀÄlÄ G¸ÀÄ®Ä «Äv Û wv ð ¥ÉÇêÀgÉ EqÉ GAqÀÄ. EAzÉP  PÀAoÀ(glottis) E£Éàg. ¸ÀégÀ vÀAvÀįÉU ¸ÁßAiÀÄÄ gÀavÀ ©eÁQæ®Ä (arytenoids) G¼Àî. G¸ÀĮģ vÀqÉ¥ÀÅ£À, ¨ÉÆÃqÁ¬Ä£ÁvÉ §ÄqÁàªÀÅ£À QæAiÉÄ F ©eÁQæ ¯ÉPÉÆÌ E¥ÀÅöà£À ¸ÁßAiÀÄįÉU ¸ÁzsÀå«wÛ£ÀªÀÅ. £ÀªÀÄ ¸ÀâgÀ ¦zÀqÀÄ£À PÁAiÉÆðqÀÄ F CªÀAiÀĪÀ¯É£À ¥ÁvÀæ ¢Ad. ¥Ávɦð£À ¸ÀégÉƯÉq  PÉ®ªÀÅ PÀA¥À£À «wÛ£ÀªÁAqÀ , PÉ®ªÀÅ PÀA¥À£À zÁAw£ÀªÀÅ. PÀAoÀ F ¸ÀªÀÄAiÉÆqÀÄ ¥ÀÇwð dv ÛzÉà E¥ÀÅöàAqÀÄ.

4.91 £À£À £Á¯Á¬Ä, zÀÄr (©ªÉÆä, NµÀÖ) PÀÆ°®Ä(zÀAvÀ), ªÀÄÆAPÀÄ, ¨ÉÆPÀ QgÀÄ£Á¯Á¬Ä (uvula) ¦zÀ¬Ä ¥ÉÇæ£À G¸ÀÄ®Ä (UÁ½) ¥Ávɦð£À ±À§Ý¯É£  PÀæªÀÄ §zÀÞvÉq  ªÀiÁzsÀÄAiÀÄð(voice) jÃwq  ¥ÁvÉgÀ PÉÃtÂà£À¬ÄP  ¸ÀºÀPÀj¥ÀŪÁ. MªÉÇéªÀÅ eÁUÀ¯Éq  ¸ÀégÀ ¥ÀÅm Öz ¦zÀ¬Ä PÉÃuÉgÉ UÀ¦£À eÁUÀ¯É£  ¥ÀÅzÀg q  ªÀtðªÀiÁ¯É¯É£  UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁ¼ÉÆà°, wvïð  PÉÆwð£À ¥ÀnÖzÀ ¥ÀæPÁgÀ.

ªÀtðªÀiÁ¯Éq  GUÀªÀÄ, GZÁÑgÀuÉzÀ ¸ÁÜ£À®Ä
¸ÀégÀ GUÀªÀÄ
¸ÀégÀ  GZÁÑgÀuÉ
CUÀæ ¸ÁÜ£À
ªÀÄzsÀåªÀÄ ¸ÁÜ£À
¥À±ÀÖ ¸ÁÜ£À
PÀAoÀ
fºÁé
D 3
C 2
D˚ 1
v稀
fºÁé
L 3
J,K 2
J˚,E,F 1
NµÀÖ
fºÁé
¥À,¥sÀ,§,¨sÀ 2
M,N,O 2
G,H 1
zÀAvÀ
NµÀÖ
vÀ,xÀ,zÀ,zsÀ,®
AiÀÄ
ªÀ
C£ÀÄ£Á¹PÀ
(ªÀÄÆAPÀÄ)
-
£À,ªÀÄ
t,k, Y
PÀAoÀ
ªÀÄÈzÀÄ vÁ®Ä
-
-
PÀ,R,UÀ,WÀ 4
PÀAoÀ
PÀptvÁ®Ä
ZÀ,bÀ,d,gÀhÄ,¸À
¼À
±À,µÀ 5
PÀAoÀ
ªÀÄÆzsÁð
IÄ,IÆ
l,oÀ,qÀ,qsÀ,gÀ
¾  ¿ 6
PÀAoÀ
¸ÀégÀAiÀÄAvÀæ
CA
CB
ºÀ 7

1. ªÀÄÈzÀÄvÁ®Ä (soft palate 4) E£ÀßUÀ QgÀÄ£Á¯Á¬ÄzÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ eÁUÀ. PÀpt vÁ®Ä (hard palate5 ) , F ªÀÄÈzÀÄvÁ®ÄqïÝ zÀÄA§Ä E¥ÀÅöà£À eÁUÀ.
2. ¸ÀégÁPÀëgÀ®Ä (vowels) ¸ÀAªÀÈvÀ (closed 1), CzsÀ𠫪ÀÈvÀ (half-opened 2), «ªÀÈvÀ(opened 3), E¤à ªÀÄÆf ªÀUÀðzÀªÉ£  ¥Àm z  vÉÆÃeÁzÀÄAqÀÄ.
3. vÀļÀÄm  «²µÀÖ zsÀ餪ÉÄ®Ä, C˚, J˚ ¸ÀAªÀÈvÀ(closed 1) ªÀUÀðzÀªÀÅ.
Trills 6, aspirants 7

ªÀÄÆ® zÁæ«qÉÆqÀÄ ¾, ¿ PÁgÀzÀ «Äv Û PÉògÁd£À ¥Àj±ÀæªÀÄ ¢Ad. ¥ÁvÉgÉÆ ªÀiÁvÀæ ¸ÀÄUÀªÀÄ ¤Ãwq  zÀÄA§Ä ¥ÉÇêÉÇAzÀÄ EvÉÛ ¾, ¿ PÁgÀ®Ä ¥ÁæPÀÝ PÁªÀå¯Éq  MjzÀ£ÀªÉ£  vÉjAiÉÆ°. ¾ zÀ ¥ÀUÀvÉU  gÀPÁgÀ §vÀÛAq , ¿ vÀ §zÀ¯ïÎ ¼À §wÛ£ÀªÀÅ DAqÀ¯Á, F ¾, ¿ PÁgÀ, PÀļÁPÁgÀ¯Éq Ý D¢AiÀiÁz  ¥ÀÅlÄÖ£À ±À§Ý®Ä EfÓ. GZÁÑgÀzÀ  zÀȶqï, ¸ÀA¸ÀÌöÈvÉÆqÀÄ ºÉÃgÀ¼ÀªÁzÀÄ¥ÀÅöà£À ®PÁgÀzÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ Cwà ¸ÀÄ®¨sÀ. zÀAvÀ-NµÀÖzÀ ¸ÀºÁAiÉÆqÀÄ £ÀqÀ¥ÀÅöà£À  ® GZÁÑgÀ ¸ÀÄUÀªÀÄ. CAZÁzï, vÀļÀÄ ªÁåPÀgÀt ¥ÁvÉgÉÆzÀ ¸ÁªÀÄxÀåð-¸ÀÄ®¨sÀvÉU  C£ÀÄPÀÆ®ªÁ¦ ¯ÉPÉÆÌ, ®PÁgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁ¼ÀÄà£À CUÀvÀå ªÀÅAqÀÄ. GzÁ: N¼ÀÄ-N®Ä, N¼Àà-M®à, CªÀżÀÄ-CªÀÅ®Ä, ªÀÄƼ -ªÀÄƯï, N¼ÁAqÀ¯Á-M¯ÁAqÀ¯Á, ¥ÉvÉÆÛ¼ -¥ÉvÉÆÛ®Ä. D¼  ¥ÉvÁÛ¼  (¥É¢AiÀiÁ¼ ) E¤à£ÀªÀÅ ªÀiÁvÀæ ¸ÀA¢ü ¯Á°vÀåzÀ ¼ÀPÁgÀ£Éà ¥ÀvÀÄÛAqÀÄ. F N®Ä-M®àzÀ (®PÁgÀ zsÀ餪ÉÄ) jÃwqÉ PÀ£ÀßqÀzÀ J°è-J°èAiÀÄzÀÄ E¤à ±À§Ý¯Éqï ®PÁgÀ«wÛ£ÀªÉ£ï vÀƪÉÇ°.


-  ಬುಧಾನಂದ ಶಿವಳ್ಳಿ 

= 4 =

No comments:

36.ಅನುಬಂಧ ೫; ತುಳು ಲಿಂಗ ವಚನ ಕಾಲ ಪ್ರತ್ಯಯಲು-ಕ್ರಿಯಾಪದಲು

ತುಳು ಪಾತೆರೊ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- C£ÀħAzsÀ 5...